გარინჩა, ვინი და ჩოფიკა - რა საფრთხე ემუქრებათ დათვის ბელებს, რომლებიც მშობლებს დააშორეს | Allnews.Ge

საქართველოში მხოლოდ ერთი სახეობის დათვი არსებობს, კერძოდ, მურა დათვი, რომლის ბელები თბილისის ზოოპარკშიც იზრდებიან. დაცული ტერიტორიების სააგენტოს ინფორმაციით, დაცულ ტერიტორიებზე მურა დათვების რაოდენობამ 2017 წელს 799 შეადგინა, 2016 წელს კი – 501. დათვის ეს სახეობა გავრცელებულია როგორც დაცულ, ისე დაუცველ ტერიტორიებზე. დაცულ ტერიტორიებს შორის არის ალგეთის ეროვნული პარკი, ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკი, ბაწარა-ბაბანეულის დაცული ტერიტორიები, ლაგოდეხის, თუშეთის, ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიები და სხვა ადგილები.

მიუხედავად იმისა, რომ მურა დათვების პოპულაცია გაიზარდა, ბრაკონიერობა მაინც პრობლემურ საკითხად რჩება. ღიად, ბრაკონიერული თავდასხმის შედეგად მოკლულ დედა დათვს კი ბელები რჩება, რომელთაც საკვების დამოუკიდებლად მოპოვება არ შეუძლიათ და სიკვდილისთვის არიან განწირულები. ასეთ ბელებს ზოოპარკს გადასცემენ ხოლმე, ოღონდ იმ შემთხვევაში, თუ მოქალაქეებმა აღმოაჩინეს.

ცნობილი ბელები, გარინჩა და ვინიც მშობლების გარეშე, მარტო დარჩნენ, თბილისის ზოოპარკმა შეიფარა და მათი მოვლა საკუთარ თავზე აიღო, თუმცა, როგორც სპეციალისტები განმარტავენ, ბელები, რომლებიც ადამიანებთან იზრდებიან, ძირითად შემთხვევებში ტყვეობისთვის არიან განწირულები, ველურ პირობებში თავის გადარჩენა აღარ შეუძლიათ.

გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ბიომრავალფეროვნებისა და სატყეო პოლიტიკის დეპარტამენტის უფროსის, კარლო ამირგულაშვილის განმარტებით, მურა დათვის მოკვლა ან გაყიდვა, მისთვის საბინადრო გარემოს მოშლა ან ნებისმიერი სხვა საზიანო ქმედება კანონით დასჯადია, რადგან აღნიშნული სახეობის ცხოველი საქართველოს წითელ ნუსხაშია შეტანილი. რაც შეეხება ბელებს, კარლო ამირგულაშვილის თქმით, წელიწადში 2-3 მარტო დარჩენილი ბელის პოვნა ხდება, რომლებიც შემდეგ ზოოპარკს გადაეცემა. სპეციალისტის რეკომენდაციით, თუ მარტო დარჩენილ ბელს ვნახავთ, რომელიც არა ურბანულ, არამედ მის ბუნებრივ გარემოშია, უმჯობესია, ადგილზე დავტოვოთ და თან არ წავიყვანოთ, რადგან ასე გადარჩენის უფრო მეტი შანსი აქვს.

"რეკომენდებულია, რომ მტაცებელი გარეული ცხოველი არც ერთ შემთხვევაში არ წამოვიყვანოთ გარემოდან, მაგრამ ზოგ მოქალაქეს მაინც ეცოდება, ბელს რომ მარტოს ხედავს და მოჰყავს, შედეგად კი ასეთი დათვი ხდება პრობლემური და განწირულია სამუდამო ტყვეობისთვის. უფრო კონკრეტულად, ის ბარდება ზოოპარკს, ამ ეტაპზე ასეთი რეალობა გვაქვს, რადგან სახელმწიფოში ჯერჯერობით არ არსებობს დათვების ოფიციალური თავშესაფარი, სადაც მათი მოთავსება იქნება შესაძლებელი, მაგრამ ბუნებრივი გარემოდან თუ არ წამოვიყვანთ, არის საშუალება, რომ დედამ იპოვოს. წამოყვანის შემთხვევაში კი ასეთ დათვს ჩვენ ვეღარ დავაბრუნებთ გარემოში, თუ მისი სპეციალიზებული წვრთნა არ მოხდა. მართალია, ახლა ვმუშაობთ ბიუჯეტზე, რომ გარკვეული დაფინანსება გვქონდეს, რათა სპეციალისტებმა გარემოში დასაბრუნებლად წვრთნა ჩაუტარონ ასეთ ბელებს, მაგრამ ხშირ შემთხვევაში ისინი განწირულები არიან შეიძლება, სიკვდილისთვისაც, რადგან ველურ ბუნებაში რომ დავაბრუნოთ, მოქალაქეებს დაესხმებიან თავს ან ვეღარ იშოვიან საკვებს და დაიღუპებიან", - განმარტა კარლო ამირგულაშვილმა.

სპეციალისტის განმარტებით, დათვის მოკვლა ისჯება კანონით, კერძოდ, დგება სისხლის სამართლებრივი პასუხისმგებლობა და შესაძლებელია, ბრაკონიერს ჯარიმა 20 000 ან 30 000 ლარის ოდენობით დაეკისროს ან თანხის მოცულობა კიდევ უფრო გაიზარდოს მიყენებული ზარალის მიხედვით. კარლო ამირგულაშვილის ინფორმაციით, გარდა იმისა, რომ დათვზე ნადირობა შეიძლება აზარტულ ხასიათს ან ხორცისა და ტყავის მოპოვების მიზანს წარმოადგენდეს, ცხოველის მკვლელობის ფაქტი შეიძლება, შინაგანი ორგანოებისა და ქონის გაყიდვასაც უკავშირდებოდეს, რომელსაც სამკურნალოდ იყენებენ.

„დათვის ნაღველიცა და ქონიც საკმაოდ ძვირად ფასობს და სამკურნალო თვისებები აქვს, ამიტომ საზღვარგარეთ დათვების რეალიზაციის მიზნით მათი დახოცვის ფაქტები ფიქსირდება. მსგავსი ქმედებები შეიძლება, საქართველოშიც ფიქსირდება.

დაცული ტერიტორიების სააგენტოს დაგეგმვისა და განვითარების სამსახურის ბიომრავალფეროვნების სპეციალისტის, ხათუნა წიკლაურის განმარტებით, დათვების დახოცვის ფაქტები ბელებს გადარჩენის პრობლემებს იმდენად უქმნით, რომ დაახლოებით 2009 წელს მშობლის გარეშე დარჩენილი ბელები ეროვნული პარკის ტერიტორიაზე შეიფარეს, შემდეგ კი ჰოლანდიაში, დათვების სპეციალურ თავშესაფარში გაგზავნეს, რადგან მათი მოვლისა და გადარჩენის რესურსები საქართველოში არ არსებობდა.

სპეციალისტის თქმით, სხვადასხვა საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა და სხვა ინსტიტუციებში მუდმივად ტარდება საინფორმაციო კამპანია, რომ წითელ ნუსხაში შეტანილი ცხოველების დახოცვა არ უნდა მოხდეს, გარდა ამისა, რიგდება სპეციალური ბროშურებიც.

რაც შეეხება მურა დათვების აგრესიულობის საკითხს, ხათუნა წიკლაურის თქმით, ის აშშ-ში მობინადრე გრიზლის მსგავსად, აგრესიული არ არის, თუმცა მოწინააღმდეგედ აღქმის შემთხვეაში შესაძლოა, ადამიანს თავს დაესხას, ამიტომ მათ ბუნებრივ არეალში გადაადგილებისას სიფრთხილის გამოჩენაა საჭირო.

ფოტოები გადაღებულია "საქართველოს ეროვნული პარკების" მიერ