ოქროს უბანი, სვანეთის უბანი და სხვები - რას უკავშირდება თბილისის ამა თუ იმ უბნის დასახელება? | Allnews.Ge

ზოგ­ჯერ, თბი­ლი­სის უბ­ნე­ბის სა­ხელ­წო­დე­ბებს ისე წარ­მოვ­თქვამთ, რომ მათ შე­სა­ხებ ბევ­რი რამ არც ვი­ცით. სი­ტყვა "უბ­ნის" შემ­ცვე­ლი რამ­დე­ნი­მე და­სახ­ლე­ბაა ჩვენს ქა­ლაქ­ში (აბა­ნო­თუ­ბა­ნი, ვა­ზი­სუ­ბა­ნი, ან­ჩის­ხა­ტის უბა­ნი, სვა­ნე­თის უბა­ნი, ოქ­როს უბა­ნი). მათ­ზე სა­უ­ბარს ახლა ვა­პი­რებთ.

აბა­ნო­თუ­ბა­ნი

აბა­ნო­თუ­ბა­ნი მტკვრის მარ­ჯვე­ნა სა­ნა­პი­რო­ზე გან­თავ­სე­ბუ­ლი თბი­ლი­სის ერთ-ერთი უძ­ვე­ლე­სი უბა­ნია. სა­ხელ­წო­დე­ბა უძ­ვე­ლე­სი დრო­ი­დან ბუ­ნებ­რი­ვად ცხელ მი­ნე­რა­ლურ წყლებ­ზე გა­შე­ნე­ბულ ცნო­ბილ აბა­ნო­ებს უკავ­შირ­დე­ბა. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ლე­გენ­და თბი­ლი­სის ცხე­ლი წყლე­ბის აღ­მო­ჩე­ნას და მათ­ზე ქა­ლა­ქის გა­შე­ნე­ბას V სა­უ­კუ­ნეს, ქარ­თლის მეფე ვახ­ტანგ გორ­გა­სალს უკავ­შირ­დე­ბა. X სა­უ­კუ­ნე­ში არა­ბი გე­ოგ­რა­ფი იბნ ჰა­უ­კა­ლი "გზა­თა და სა­მე­ფო­თა წიგნ­ში" აღ­ნიშ­ნავს:

"ქა­ლაქ­ში არის ტი­ბე­რი­ა­დის აბა­ნო­ე­ბის მსგავ­სი აბა­ნო­ე­ბი, რო­მელ­თა წყა­ლიც უცე­ცხლოდ დუღს“. ის­ტო­რი­უ­ლი ცნო­ბე­ბით, XIII სა­უ­კუ­ნე­ში თბი­ლის­ში მი­ნე­რა­ლუ­რი წყლის 65 აბა­ნო ყო­ფი­ლა. თბი­ლი­სის აბა­ნო­ებ­ზე ცნო­ბებს XIII-XIV სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის ვე­ნე­ცი­ე­ლი მოგ­ზა­უ­რი მარ­კო პო­ლოც გვაწ­ვდის. XVIII სა­უ­კუ­ნე­ში კი რუსი ვა­ჭა­რი - ვა­სილ გა­გა­რა, ასე­ვე ვა­ხუშ­ტი ბაგ­რა­ტი­ო­ნი, თბი­ლის­ში ექვს აბა­ნოს ასა­ხე­ლე­ბენ.

XVII-XIX სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში თბი­ლის­ში იყო ერეკ­ლეს, ბე­ბუ­თას, მე­ლი­ქის, მე­ით­რის (სუმ­ბა­თო­ვის), გო­გი­ლოს, ორ­ბე­ლი­ან­თა, თბი­ლე­ლის, მირ­ზო­ე­ვის, ხო­ჯას, "გრი­ლი" (ში­ო­ე­ვის), "ჭრე­ლი" და სხვა აბა­ნო­ე­ბი.

დღემ­დე შე­მორ­ჩე­ნილ აბა­ნო­ე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა XVII-XVIII სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში ირა­ნუ­ლი არ­ქი­ტექ­ტუ­რის გავ­ლე­ნი­თაა შექ­მნი­ლი და შემ­დგო­მი ხა­ნის სე­ი­და­ბად­შია თავ­მოყ­რი­ლი, ბო­ტა­ნი­კუ­რი ბა­ღის აღ­მარ­თის და­სა­წყის­ში. ამ ად­გილს სწო­რედ ამი­ტო­მაც ეწო­და აბა­ნო­თუ­ბა­ნი.

ამ აბა­ნო­ებს ძველ თბი­ლის­ში მარ­ტო სამ­კურ­ნა­ლო და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა არ ჰქონ­და. იქ ადა­მი­ა­ნე­ბი ხში­რად მთე­ლი დღით მი­დი­ოდ­ნენ, ბა­ნა­ობ­დნენ, ის­ვე­ნებ­დნენ და ლხინ­საც მარ­თავ­დნენ. რო­გორც ძვე­ლი გად­მო­ცე­მე­ბი მოწ­მობს, არ­სე­ბობ­და ასე­თი ტრა­დი­ცი­აც, რომ სა­დე­დამ­თი­ლო­ებს მო­მა­ვა­ლი სარ­ძლო­ე­ბის სი­ლა­მა­ზე აბა­ნო­ში შე­ე­მოწ­მე­ბი­ნათ.

ვა­ზი­სუ­ბა­ნი

ვა­ზი­სუ­ბა­ნი თბი­ლის­ში 80-იან წლებ­ში გა­შე­ნე­ბუ­ლი ერთ-ერთი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი და­სახ­ლე­ბაა. მდე­ბა­რე­ობს თბი­ლი­სის აღ­მო­სავ­ლე­თით, თბი­ლი­სის ზღვის სი­ახ­ლო­ვეს... სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის წინ ამ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე გა­შე­ნე­ბუ­ლი იყო ვაზი და სა­ხელ­წო­დე­ბაც ამ და­სახ­ლე­ბას აქე­დან აქვს შე­ძე­ნი­ლი.

ან­ჩის­ხა­ტის უბა­ნი

ან­ჩის­ხა­ტის უბა­ნი ძვე­ლი თბი­ლი­სის ერთ-ერთი კუ­თხეა, რო­მე­ლიც ან­ჩის­ხა­ტის ეკ­ლე­სი­ის მი­და­მო­ებს მო­ი­ცავ­და. ჩრდი­ლო­ე­თით მას ქა­ლა­ქის გა­ლა­ვა­ნი (ახ­ლან­დე­ლი ბა­რა­თაშ­ვი­ლის ქუ­ჩის გას­წვრივ) სა­ზღვრავ­და, აღ­მო­სავ­ლე­თით - მტკვა­რი, სამ­ხრე­თით - მე­ფის სა­სახ­ლე, ე.წ. ბა­ტო­ნის სა­სახ­ლე (ერეკ­ლეს მო­ე­დან­თან), და­სავ­ლე­თით - ახ­ლან­დე­ლი ავ­ლე­ვის ქუჩა. ქა­ლაქ­ში შე­სას­ვლე­ლი ერთ-ერთი გზა ავა­ნა­ანთ ხევ­ზე (ბა­რა­თაშ­ვი­ლი­სა და პუშ­კი­ნის ქუ­ჩე­ბი) გა­დე­ბუ­ლი ხი­დით და "დაბ­ლა კა­რის" ანუ "წყლის კა­რის" (ძვე­ლი თბი­ლი­სის ერთ-ერთი კარი) გავ­ლით პირ­ვე­ლად ან­ჩის­ხა­ტის უბან­ში შე­დი­ო­და. იხილეთ სრულად