ფშავი — საქართველოს ერთ-ერთი გამორჩეული ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარეა, რომელიც აღმოსავლეთ საქართველოში, დიდ კავკასიონის სამხრეთ კალთებზე მდებარეობს. ისტორიულად ფშაველები იყვნენ თავისუფალი მთიელები, რომელთაც საკუთარი ტრადიციები, სამართალი და ღვთისმსახურება ჰქონდათ. ფშავში იყო დაცული ძველი საქართველოს წეს-ჩვეულებები და მრავალგან სათაყვანებელ ღვთაებებს (ხატებს) მიაგებდნენ პატივს.

დღეს ამ გამორჩეული კუთხის ერთ სიანტერესო მახასიათებელზე გიამბობთ.

ფშავსა და ხევსურეთში არც საქორწილო სუფრაზე და არც რამე სხვა ნადიმზე თამადის ინსტიტუტი არ არსებობდა, რის შესახებ ვაჟა-ფშაველაც აღნიშნავდა წერილში "ფშაველი და მისი წუთისოფელი"

„არავითარი წესი ამ სმა-ჭამის დროს არ სუფევდა, ვისაც რა სადღეგრძელო ჰსურდა, იმასა ჰსვამდა, რაც ესიამოვნებოდა, იმას ამბობდა, მღეროდა. რამდენიმე პირად მღეროდენ, ლექსობდენ. გარეთ, ეზოში ქალ-ვაჟები ლხინობდენ, ისმოდა გარმონის ჭყუტუნი და სტვირის ბუბუნი. სმაში და ჭამაში ყველას თავისუფლება ეძლევა, ვისაც რამდენი უნდა, იმდენსა ჰსვამს და სჭამს.

ასევე დაგაინტერესებთ

როგორ დაწერა ვაჟა ფშაველამ ლექსი "დამისხი, დამალევინე"?

"ჩასულა მამაი ქალაქშია... სცმია თავის დაბღლეძილი ჩოხა" - გულქან რაზიკაშვილის მოგონებები ვაჟა -ფშაველაზე

ვაჟა-ფშაველას გენიალური შეგონებები, რომლებიც ზუსტად ასახავს საქართველოს დღევანდელ რეალობას

მხოლოდ ერთხელ არის ძალდატანება, ეს, როცა მეფეს და დედოფალს „ჯარზე“ დაჰსმენ: მთელი წვეულები მოიყრიან ერთად თავს, რაც ფშავლებს ძალიან ეჯავრებათ, და ათ-ოც პირად იმართება „კამპანია“ და სუფრა; მეკოდის გულუხვობაზეა დამოკიდებული, რომელ კამპანიას უფრო ბევრს ღვინოს გაუგზავნის. მეკოდე გახლავთ ის პირი, რომელსაც ღვინო და არაყი აბარია. იმან უნდა გასწიოს სასმლის ვარაუდი, ყველას პატივი სცეს, როგორც თავად მოინდომებს, გააწვდინოს სასმელი და ეცადოს ქორწილის გათავებამდე არ გაათავოს".

მაინც რატომ არ არსებობდა ფშავში (და ხევსურეთში) თამადის ინსტიტუტი?

პასუხი მარტივია – მთაში ტერიტორიული თემური ურთიერთობები არსებობდა და ეს საზოგადოება საერთოდ არ უშვებდა ცალკეული პირების თემიდან გამოყოფას, ასეთ ტენდენციასაც კი ძირშივე კლავდა. ქართულ სუფრაზე კი თამადა ჩვეულებრივ გამოცალკევებული პიროვნება იყო, ის სუფრაზე „ბატონობდა”. თემური საზოგადოება კი სუფრაზეც არ უშვებდა „ბატონს”, აქ ყველა თავისუფალი და ერთმანეთის თანაბარი იყო.